هورمون دوپامین چیست و چه کاری انجام میدهد؟

دوپامین یک هورمون و نوتروترانسمیتر است که در سیستم عصبی مرکزی تولید می‌شود. هورمون دوپامین در بسیاری از فرآیندهای بدنی و ذهنی نقش مهمی دارد. از جمله وظایف دوپامین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل حرکات بدن: دوپامین در قسمت‌های مختلف مغز مانند پایه مغز، هسته‌های سیاه و ماهیچه نقش دارد و برای کنترل حرکات بدنی و تعادل حرکتی مهم است.
• تأثیر بر روی شناخت و رفتار: دوپامین در تأثیر بر روی تمرکز، حافظه و رفتار انسان نقش دارد.
• موثر بر روی شیوع خشم و لذت: این هورمون بر روی شیوع خشم، لذت و احساس خوشایند تأثیر می‌گذارد.
• تنظیم سطح هورمون پرولاکتین: دوپامین به عنوان مهارکننده سطح هورمون پرولاکتین، نقش مهمی در تنظیم فعالیت هورمونی در بدن دارد.
• تأثیر بر روی سیستم ایمنی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که دوپامین ممکن است بر روی سیستم ایمنی تأثیر داشته باشد و در برخی بیماری‌های التهابی و ایمنی‌ای مانند بیماری پارکینسون کمک کند.

اختلال در سطح هورمون دوپامین می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامتی داشته باشد و می‌تواند به بیماری‌های مختلفی مانند بیماری پارکینسون، اختلال های خلقی و روانی و اعتیاد منجر شود.

هورمون دوپامین چه زمانی ترشح میشود ؟

هورمون دوپامین به صورت طبیعی در بدن تولید می‌شود و زمان ترشح آن، بستگی به شرایط و وضعیت مختلفی دارد. برای مثال:

• هنگامی که شما خوراکی یا نوشیدنی شیرین و خوراکی هایی با قند بالا مصرف می‌کنید، سطح قند خون شما افزایش می‌یابد و بدن برای تعادل سطح قند، دوپامین را در مغز ترشح می‌کند.
• ورزش و فعالیت بدنی نیز می‌تواند ترشح دوپامین را افزایش دهد. ورزش باعث افزایش سطح اندورفین و دوپامین در مغز می‌شود که می‌تواند احساس خوشایند و خوشحالی را به هنگام ورزش و پس از آن ایجاد کند.
• برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی و مسکن‌های قوی می‌توانند ترشح دوپامین را افزایش دهند.
• در برخی موارد، شرایط خاصی مانند استرس و اضطراب ممکن است سطح دوپامین را کاهش دهند.

به طور کلی، دوپامین به صورت طبیعی در ساعات مختلف روز و در پاسخ به شرایط و وضعیت‌های مختلف ترشح می‌شود.

علائم کمبود دوپامین

علائم کمبود هورمون دوپامین ممکن است با توجه به علت کمبود آن متفاوت باشد، اما برخی از علائم رایج شامل موارد زیر می‌شوند:

• کاهش حافظه: کمبود دوپامین ممکن است باعث کاهش حافظه و کارایی شناختی شود.
• افسردگی و اضطراب: کمبود دوپامین می‌تواند باعث افسردگی و اضطراب شود و احساس خوشایند و خوشحالی را کاهش دهد.
• اختلال در حرکت: دوپامین به عنوان مهمترین نوتروترانسمیتری که در حرکت بدنی نقش دارد، به یکی از اصلی ترین منابع کیفیت و کارایی حرکتی بدن محسوب می‌شود. کمبود دوپامین ممکن است باعث کاهش تحرک و حرکت بدن شود.
• لرزش: کمبود دوپامین ممکن است باعث لرزش و لرزش راه رفتن شود، که در صورت پیشرفت بیماری می‌تواند به یکی از علائم بیماری پارکینسون تبدیل شود.
• اختلال در خواب: کمبود دوپامین ممکن است باعث اختلال در خواب و بیداری شود و باعث بی خوابی و اضطراب شبانه روزی شود.
• پرخاشگری: کمبود دوپامین ممکن است باعث افزایش رفتارهای پرخاشگرانه و خشونت آمیز شود.

تشخیص کمبود هورمون دوپامین برای پزشکان معمولاً بر اساس علائم بالینی، تاریخچه بیماری و تست‌های تصویری مغز مانند PET و SPECT صورت می‌گیرد.

رابطه هورمون دوپامین و عشق چیست ؟

بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که هورمون دوپامین ممکن است در احساس عشق نقش داشته باشد. زمانی که ما در شرایطی قرار می‌گیریم که به شدت علاقه‌مند به شخصی هستیم، سطح دوپامین مغزی ما افزایش می‌یابد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که درواقع عشق و محبت می‌توانند سطح دوپامین در مغز را افزایش دهند، که به نوبه خود باعث ایجاد احساس خوشایند در مغز ما می‌شود. همچنین، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که در برخی افراد، سطح دوپامین در مغز در پاسخ به ملاقات با شخصی که به آنها جذابیت دارند، بیشتر می‌شود.

بنابراین، به نظر می‌رسد که هورمون دوپامین به عنوان یکی از هورمون‌هایی که در سیستم عصبی مرکزی تولید می‌شود، در تنظیم احساسات و رفتارهای ما، از جمله عشق و محبت نقش دارد. اما باید توجه داشت که مسائل مختلفی، از جمله تجربیات شخصی، فرهنگ و شرایط اجتماعی، نیز بر روی رفتارهای و احساسات ما تأثیر دارند.

داروی گیاهی افزایش هورمون دوپامین

هنوز داروی گیاهی خاصی که به طور مستقیم دوپامین را افزایش دهد، شناخته نشده است. با این حال، برخی از گیاهان و مواد طبیعی ممکن است به عنوان تکمیل کننده درمان‌های اختلالات روانی که با کمبود دوپامین همراه هستند، مفید باشند.

یکی از مواد طبیعی که ممکن است به عنوان تکمیل کننده درمان‌های کمبود دوپامین مفید باشد، سرشاخه گیاه تیروزین (Tyrosine) است. تیروزین یک اسید آمینه است که در تولید دوپامین نقش دارد. برخی از مواد غذایی غنی از تیروزین شامل گردو، بادام، کاج، بزرمه، کنجد، سویا، مرغ، گوشت قرمز و ماهی هستند.

همچنین، برخی از گیاهان دیگر مانند نعناع، گیاه گوتو کولا (Gotu Kola) و ماکا (Maca)، که به عنوان گیاهان آرامش‌بخش شناخته می‌شوند، ممکن است بهبود علائم کمبود دوپامین مانند افسردگی و اضطراب را در برخی افراد ایجاد کنند.

به هر حال، قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی یا تکمیلی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

شکلات تلخ و دوپامین